Pomoc Psychologiczna
Psychoterapia powstała oryginalnie jako integralna część psychoanalizy, ale współcześnie została zaadaptowana i rozwijana także przez inne gałęzie psychologii, takie jak psychologia postaci i psychologia poznawcza.
W obecnym rozumieniu medycznym należy jednak podzielić to, co popularnie nazywa się psychoterapią, na dwie istotnie różniące się od siebie dziedziny – psychoterapię i pomoc psychospołeczną. Psychoterapia sensu stricto jest metodą z wyboru (czyli posiadająca największa i udowodnioną skuteczność[potrzebne źródło]) w leczeniu zaburzeń nerwicowych (obecnie klasyfikowanych jako zaburzenia lękowe) i zaburzeń osobowości. Pomoc psychospołeczna jest to "pomaganie" – tam gdzie nie ma zdefiniowanej (wg ICD-10 i DSM-IV) choroby ani zaburzenia, ale jednak pacjent potrzebuje czyjejś pomocy. Psychoterapię wg prawa mogą prowadzić wyłącznie osoby o odpowiednich kwalifikacjach, a pomoc psychospołeczną praktycznie wszyscy którzy się do tego poczuwają – największą oczywiście rolę grają tu psycholodzy, socjoterapeuci, pedagodzy, niewykwalifikowani w psychoterapii lekarze etc.
Cele psychoterapii ukierunkowane są zwykle na zmiany zachowań i postaw pacjenta, jak też na rozwój jego kompetencji emocjonalnych, np. na podniesienie poziomu samokontroli, radzenie sobie z lękami oraz stresem, podniesienie samooceny, poprawę zdolności tworzenia więzi, współpracy i komunikowania się z otoczeniem, czy też na poprawę własnej motywacji do działania.
Istnieje pięć głównych kategorii nurtów teoretycznych związanych z psychoterapią:
Psychoterapia ortodoksyjna (Psychoanaliza) – twórca Zygmunt Freud Wyjaśnia mechanizmy powstawania zaburzeń neurotycznych. Odwołuje się do nieświadomych konfliktów wewnętrznych między istancjami psychicznymi id, ego, superego, uruchamiających mechanizmy obronne. Trzy główne cele terapii:
Psychoterapie wywodzące się z psychoanalizy Teoria relacji z obiektami Główni twórcy: M. Erickson, H. Kohut, O.F. Kernberg, A. Spitz, M. Klein, D.W. Winnicot i M. Mahler.
Cele terapii:
/I co najważniejsze w tej terapii – właściwa relacja pacjenta z terapeutą polegająca na wzajemnej empatii (dobre emocjonalne relacje dają pacjentowi możliwości emocjonalnego doświadczania korekcyjnego i dzięki temu zmiany reakcji i emocji na bardziej prawidłowe)/.
Neopsychoanaliza Twórcy: C. Thompson, K. Horney, H.S. Sulivan, C.G. Jung Carl Gustav Jung w nieświadomej sferze pacjenta odkrył motywy i symbole. Do zbiorowej nieświadomości zaliczył tzw. archetypy, czyli wzorce psychiczne – najstarsze i powszechne doświadczenia ludzkości. Cele terapii:
Podejście behawioralno-poznawcze Terapia behawioralna Główni reprezentanci: J. Wolpe, A. Bandura, H. J. Eysenck W terapii tej objawy psychopatologiczne pacjenta traktuje się jako nieprzystosowawcze – jako zachowania nabyte w procesie uczenia się. Zachowania te i zachowania przystosowawcze kształtują się poprzez mechanizm warunkowania klasycznego, instrumentalnego, lub modelowania. Cele terapii: Psychoterapeuta na podstawie wywiadu z pacjentem i jego bliskimi, jak też opierając się na wynikach badań (np. w formie testów lub eksperymentów klinicznych), identyfikuje sposób kształtowania się nieprzystosowawczego nawyku oraz powstające sekwencje: „bodziec – nawyk dezadaptacyjny”
Terapia poznawcza Główni reprezentanci: A. T. Beck, A. Ellis Zaburzenia powstają w rezultacie procesu uczenia się. Niewłaściwy sposób percepcji i interpretacji zdarzeń przez pacjenta doprowadza do powstania jego dezadaptacyjnych zachowań. Cele terapii:
Terapie humanistyczno-egzystencjalne Główny reprezentant: C. Rogers Zaburzenia pacjenta powstają w dzieciństwie, gdy rodzice nie stwarzają mu dogodnych do rozwoju warunków wychowawczych. Przez to człowiek w życiu dorosłym może działać destruktywnie, nieefektywnie, przeżywać napięcia itp. Cele:
Terapia Gestalt Główny twórca: twórca Perls, opierał się na założeniach, że wszystkie doświadczenia jednostki porządkowane są w pewne figury, całości, postaci. Terapia ma charakter niederektywny. Cele terapii:
Terapia egzystencjalna Twórca: R.D. Laing Cele terapii:
Terapie systemowe Aby zrozumieć problemy pacjenta trzeba zwrócić uwagę na mechanizm sprzężeń zwrotnych, funkcjonujących w systemach społecznych, których pacjent jest członkiem. Szkoła komunikacyjna gł. przedstawiciel P. Wlatzlawik, J. H. Deawin, B.D Jackson, G. Bateson, J. Halley oraz L. Selwini-Pallazoli P. Wlatzlawik – każde ludzkie zachowanie traktowane jest jako komunikat, symptomy chorobowe też mogą być rozumiane jako niewerbalne komunikaty przekazywane w sposób nieintencjonalny. Cele:
Pallazolli – szkoła Mediolańska
Cele:
Objaw chorobowy zgłaszającego się na terapię członka rodziny należy traktować jako przejaw dysfunkcjonalności całego systemu rodzinnego. Cele:
Inne szkoły psychoterapii
Gdy psychoterapeuta łączy w swoim podejściu teoretycznym kilka nurtów, mówi się o psychoterapii eklektycznej.
Psychoterapia jest często krytykowana przez zwolenników NLP i psychologów behawioralnych, jako metoda terapeutyczna, której skuteczności nie udało się dowieść statystycznie, co nie do końca jest prawdą – przykładem tego jest fakt refundowania przez niemieckie AOK psychoterapii dynamicznej jako metody leczniczej – żadna inna psychoterapia nie doczekała się takiego uznania. [potrzebne źródło]Psychoterapeuci bronią się jednak przed tymi zarzutami, twierdząc że cele i natura tej terapii uniemożliwia zbadanie jej efektów tego rodzaju metodami, gdyż nie istnieją obiektywne kryteria określające, co można uznać za jej sukces, który zawsze pozostaje subiektywną oceną osób poddających się terapii. Takie podejście do oceny powoli staje się jednak anachronizmem, głównie za sprawą coraz lepszych i skuteczniejszych metod badawczych, oceniających stan pacjenta.
Niektóre kierunki psychoterapeutyczne to: psychoanaliza, psychoterapia psychodynamiczna, terapia behawioralno-poznawcza, psychoterapia systemowa, psychoterapia Gestalt, psychoterapia ericksonowska, psychologia procesu, programowanie neurolingwistyczne (nlp), analiza transakcyjna, analiza egzystencjalna, logoterapia.
Źródło artykułu i prawa autorskie: http://pl.wikipedia.org/wiki/Psychoterapia